13 Μαρ Σαρακοστή – Τι είναι ;

Σαρακοστή. Τι είναι ;

 

          Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή αλλιώς η Σαρακοστή που σημαίνει «Μεγάλες 40 Ημέρες», είναι η πιο σημαντική περίοδος νηστείας στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθοδόξων Χριστιανών, η οποία προετοιμάζει τους Χριστιανούς για τη μεγαλύτερη εορτή του εκκλησιαστικού ημερολογίου, το Πάσχα. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα, προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα.

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή των Ορθοδόξων Χριστιανών, μοιάζει πολύ με τη Lent της Δυτικής Χριστιανοσύνης. Υπάρχουν κάποιες διαφορές στον υπολογισμό της σαρακοστής (πέραν του υπολογισμού της ημέρας του Πάσχα) και το πώς αυτή ασκείται τόσο λειτουργικά στη δημόσια λατρεία της εκκλησίας όσο και ατομικά.
Η Σαρακοστή περιλαμβάνει συνήθως ολόκληρο το μήνα Μάρτιο. Χαρακτηριστική είναι η ελληνική ερωτηματική δημώδης έκφραση «Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;», που συνηθίζεται να λέγεται σκωπτικά για πρόσωπα τα οποία αρέσκονται να παίρνουν μέρος σε κάθε συμβάν.

Μια διαφορά μεταξύ της Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Δυτικής Εκκλησίας, είναι ο υπολογισμός της ημερομηνίας του Πάσχα. Τις περισσότερες χρονιές, το Πάσχα των Ορθοδόξων πέφτει μετά το Πάσχα των Δυτικών και μπορεί να φτάσει έως και πέντε εβδομάδες αργότερα· σποραδικά, οι δύο ημερομηνίες συμπίπτουν. Όπως και με τη Σαρακοστή των Δυτικών, η Μεγάλη Τεσσαρακοστή διαρκεί σαράντα ημέρες, αλλά σε αντίθεση από τους Δυτικούς, προσμετρούνται και οι Κυριακές.

Επισήμως, η Μεγάλη Τεσσαρακοστή αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα, επτά εβδομάδες πριν το Πάσχα (η Τετάρτη της τέφρας (Ash Wednesday) δεν παρατηρείται στην Ανατολική Εκκλησία) και διαρκεί για 40 συνεχόμενες ημέρες, ολοκληρώνοντας με την Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία της Παρασκευής την Έκτη Εβδομάδα. Η επόμενη ημέρα, ονομάζεται το Σάββατο του Λαζάρου, που είναι η ημέρα πριν την Κυριακή των Βαΐων (συνεπώς, στην περίπτωση που οι ημερομηνίες του Πάσχα συμπίπτουν, η Καθαρά Δευτέρα είναι δύο ημέρες πριν από την Τετάρτη της τέφρας).]

Η νηστεία συνεχίζεται καθ’ όλη την επόμενη εβδομάδα, την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα (γνωστή και ως Εβδομάδα των Παθών ή Αγία Εβδομάδα ή Μεγάλη Εβδομάδα) και δεν τελειώνει παρά μόνο μετά την Πασχαλινή Αγρυπνία, ενωρίς το πρωί του Πάσχα (Κυριακή του Πάσχα).

Ο σκοπός της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι να προετοιμάσει τους πιστούς, όχι μόνο για να τιμήσουν, αλλά και να εισέλθουν στα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Ιησού. Το σύνολο του Ορθοδόξου βίου επικεντρώνεται γύρω από την Ανάσταση. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή προτίθεται να είναι το «εργαστήρι», όπου ο χαρακτήρας του πιστού ανυψώνεται και εδραιώνεται πνευματικά· όπου η ζωή του επιστρέφει και αφιερώνεται ξανά στη διδασκαλία και τα ιδεώδη του Ευαγγελίου· όπου η νηστεία και η προσευχή κορυφώνονται με τη βαθιά πεποίθηση της ζωής· όπου η απάθεια και η αδιαφορία μετατρέπονται σε έντονες δραστηριότητες πίστης και καλών έργων.

Η ίδια η Σαρακοστή δεν υφίσταται προς χάριν της Σαρακοστής, όπως και η νηστεία δεν γίνεται προς χάριν της νηστείας. Μάλλον, αυτά είναι τα μέσα με τα οποία, και για τα οποία, ο πιστός προετοιμάζει τον εαυτό του για να φτάσει, να αποδεχθεί και να επιτύχει το κάλεσμα από τον Σωτήρα του. Ως εκ τούτου, η σημασία της Μεγάλης Σαρακοστής εκτιμάται ιδιαιτέρως, όχι μόνο από τους μοναχούς οι οποίοι αυξάνουν σταδιακά το χρονικό διάστημα της Σαρακοστής, αλλά και από τους ίδιους τους λαϊκούς.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο ασκητισμός δεν είναι αποκλειστικά και μόνο για τους «συνήθεις» θρησκευόμενους, αλλά και για κάθε λαϊκό άτομο επίσης, σύμφωνα με την αντοχή του. Ως εκ τούτου, η Μεγάλη Σαρακοστή είναι ένα «ιερό Εκπαιδευτήριο» της Εκκλησίας για τη συμμετοχή κάθε πιστού ως μέλος του Μυστηριακού Σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας. Παρέχει στον κάθε ενδιαφερόμενο, μια ετήσια ευκαιρία για αυτοεξέταση και βελτίωση των προτύπων της πίστης και της ηθικής στη Χριστιανική του ζωή. Η βαθιά πρόθεση του πιστού κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ενθυλακώνεται στα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Ξεχνώ αυτά που είναι πίσω μου και κάνω ό,τι μπορώ για να φτάσω αυτά που βρίσκονται μπροστά μου. Αγωνίζομαι να τερματίσω και προσβλέπω στο βραβείο της ουράνιας πρόσκλησης του Θεού διά του Ιησού Χριστού.» (Προς Φιλιππησίους 3:13-14).

Μέσω της αφιέρωσης περισσότερου χρόνου από ό,τι συνήθως στην προσευχή και τη μελέτη της Αγίας Γραφής και της Ιεράς Παράδοσης της Εκκλησίας, ο πιστός στον Χριστό γίνεται, μέσω της χάριτος του Θεού, πιο θεοειδής. Η στάση του Ορθοδόξου χριστιανού προς αυτήν την περίοδο είναι πολύ θετική, δεν είναι τόσο πολύ μια περίοδος μετανοίας, όπως τη σκέφτονται οι «Δυτικοί», αλλά μια προσπάθεια να ανακαταλάβουμε την πραγματική μας κατάσταση όπως ήταν με τον Αδάμ και την Εύα πριν από την πτώση – μια προσπάθεια για να ζήσουμε καθαρή ζωή.

Η τήρηση της Μεγάλης Τεσσαρακοστής χαρακτηρίζεται από τη νηστεία και την αποχή από ορισμένες τροφές, την εντατικοποίηση της ιδιωτικής και δημόσιας προσευχής, την αυτοεξέταση, εξομολόγηση, προσωπική βελτίωση, μετάνοια, ελεημοσύνη και αποκατάσταση για τις αμαρτίες που διαπράχθηκαν.

Τα τρόφιμα που παραδοσιακά απέχουμε είναι το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρασί και το λάδι. Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, απέχουν μόνο από το ελαιόλαδο· ενώ σε άλλες, από όλα τα φυτικά έλαια. Αφότου η αυστηρή νηστεία, σύμφωνα με τους κανόνες, απαγορεύεται το Σάββατο (με εξαίρεση το Μεγάλο Σάββατο) και την Κυριακή, το κρασί και το λάδι επιτρέπονται τα Σάββατα και τις Κυριακές. Εάν η Μεγάλη Εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου πέφτει κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τότε το ψάρι, το κρασί και το λάδι, επιτρέπονται εκείνη την ημέρα. Ωστόσο, το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποφεύγονται εντελώς, έως ότου σπάσει η νηστεία, την Κυριακή του Πάσχα (Πάσχα).

Εκτός από τις πρόσθετες ιερές ακολουθίες που περιγράφονται παρακάτω, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί αναμένονται να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή και να αυξήσουν την ιδιωτική τους προσευχή. Σύμφωνα με τη θεολογία των Ορθοδόξων Πατέρων, όταν αυξάνει ο ασκητισμός, θα πρέπει επίσης να αυξάνεται και η προσευχή. Οι Εκκλησιαστικοί Πατέρες έχουν αναφερθεί στη νηστεία χωρίς προσευχή ως «τη νηστεία των δαιμόνων» δεδομένου ότι οι δαίμονες δεν τρώνε σύμφωνα με την άυλη φύση τους, αλλά ούτε και κάνουν προσευχή.

Ένα μοναδικό χαρακτηριστικό της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι ότι, ιερατικώς (λειτουργικώς), οι εβδομάδες δεν διατρέχουν από την Κυριακή έως το Σάββατο, αλλά μάλλον αρχίζουν τη Δευτέρα και λήγουν την Κυριακή. Επίσης οι περισσότερες εβδομάδες ονομάζονται από το δίδαγμα του Ευαγγελίου που θα διαβαστεί στη Θεία Λειτουργία την περάτωση της Κυριακής τους. Αυτό είναι για να δείξει ότι ολόκληρη η εποχή είναι «αναμενόμενη» και καταλήγει στη μεγαλύτερη Κυριακή όλων: το Πάσχα.

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, ένα ειδικό βιβλίο ακολουθίας (service book) χρησιμοποιείται, γνωστό ως το Τριῴδιον το Κατανυκτικόν (ή κοινώς Τριώδιο), το οποίο περιέχει τα νηστίσιμα κείμενα για την Ιερουργία (Ωρολόγιον) και Θείες Λειτουργίες [«Daily Office (Canonical Hours) and Liturgies»]. Το Τριώδιο ξεκινά κατά τη διάρκεια της προ-νηστίσιμης περιόδου για να συμπληρώσει ή να αντικαταστήσει τμήματα των τακτικών λειτουργιών (regular services). Αυτή η αντικατάσταση ξεκινά σταδιακά, αρχικά επηρεάζοντας μόνο την ανάγνωση των Επιστολών και του Ευαγγελίου και αυξάνει βαθμιαία έως την Μεγάλη Εβδομάδα, όταν αντικαθιστά εξ ολοκλήρου, όλα τα άλλα λειτουργικά μέρη (κατά τη διάρκεια του Triduum εξαλείφεται ακόμη και το Ψαλτήρι και όλα τα κείμενα λαμβάνονται αποκλειστικά από το Τριώδιον). Το Τριώδιον χρησιμοποιείται έως ότου σβήσουν τα φώτα πριν το μεσονύκτιο κατά την Πασχαλινή Αγρυπνία, οπότε αντικαθίσταται από το Πεντηκοστάριο, το οποίο αρχίζει με την εξ’ ολοκλήρου αντικατάσταση των κανονικών ακολουθιών (normal services) (κατά τη διάρκεια της Διακαινησίμου εβδομάδας) και σταδιακά μειώνεται έως ότου οι κανονικές λειτουργίες (normal services) επανακτήσουν τη θέση τους ακολουθώντας το Μεθεόρτιο της Πεντηκοστής.

Κατά τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, δεν τελείται η πλήρης Θεία Λειτουργία, επειδή η χαρά της Θείας Ευχαριστίας (κυριολεκτικά «Έκφραση ευχαριστιών») είναι αντίθετη προς τη στάση της μετάνοιας, η οποία υπερτερεί κατά τις ημέρες αυτές. Δεδομένου ότι θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό αυτή την εποχή, να λαμβάνονται τα Ιερά Μυστήρια (Θεία Κοινωνία) από τους πιστούς, η Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων —επίσης καλούμενη και Λειτουργία του Αγίου Γρηγορίου του Διάλογου— μπορεί να εορτάζεται στις καθημερινές. Αυτή η ακολουθία αρχίζει με την Ακολουθία του Εσπερινού κατά την οποία ένα μέρος (πρόσφορο) από το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, το οποίο διατηρήθηκε την προηγούμενη Κυριακή, φέρεται στην τράπεζα της πρόθεσης.

Αυτή ακολουθείται από μια πανηγυρική Μεγάλη Είσοδο όπου τα Ιερά Μυστήρια (Τίμια Δώρα) μεταφέρονται στην Αγία Τράπεζα και εν συνεχεία, παρακάμπτοντας την Αναφορά (ευχαριστιακή προσευχή), ακολουθείται η σκιαγραφία του υπολοίπου της Θείας Λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της Θείας Κοινωνίας. Οι περισσότερες ενορίες και Μονές εορτάζουν αυτή τη λειτουργία μόνο τις Τετάρτες, Παρασκευές και στις εορτές, αλλά μπορεί να εορτασθεί οποιαδήποτε καθημερινή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Επειδή η Θεία Λειτουργία δεν εορτάζεται τις καθημερινές, τα Τυπικά καταλαμβάνουν το χώρο από τις Θείες Λειτουργίες (canonical hours), κατά πόσο ή όχι μια λειτουργία εορτάζεται τον εσπερινό. Το Σάββατο και την Κυριακή η Θεία Λειτουργία εορτάζεται ως συνήθως. Τα Σάββατα εορτάζεται η Θεία Λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου· τις Κυριακές εορτάζεται η μακρύτερης διάρκειας Θεία Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου.

Οι ακολουθίες των Θείων Λειτουργιών (Canonical Hours) κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, είναι πολύ μακρύτερης διάρκειας και η δομή των ακολουθιών διαφέρει τις καθημερινές. Το σύνηθες εσπερινό μικρό Απόδειπνο αντικαθίσταται από την πολύ μεγαλύτερης διάρκειας ακολουθία του Μεγάλου Απόδειπνου. Ενώ στη Ρωσική παράδοση το Μέγα Απόδειπνο χρησιμοποιείται την Παρασκευή το βράδυ (αν και κάποια σημεία διαβάζονται αντί να ψάλλονται και ορισμένο υλικό της Σαρακοστής, αντικαθίσταται από μη Σαρακοστιανούς ύμνους), στην Ελληνική πρακτική, το συνηθισμένο Απόδειπνο χρησιμοποιείται μαζί με, κατά τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες, το εν τέταρτο από τον Ακάθιστο ύμνο προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Το πέμπτο Σάββατο, γνωστό ως το Σάββατο του Ακάθιστου Ύμνου, παντού, ψάλλεται ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος στον Όρθρο.

Μια διαφορά μεταξύ των Ανατολικών και της Δυτικών τηρήσεων είναι ότι, ενώ στη Δύση η ψαλμωδία του Αλληλούια παύει κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, στην Ανατολή η χρήση του αυξάνεται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι για τους Ορθοδόξους, η νηστεία θα πρέπει να είναι χαρμόσυνη και η αίσθηση της αναξιότητας πρέπει πάντα να μετριάζεται με την ελπίδα στη συγχώρεση του Θεού.

Στην ουσία, είναι ημέρες οι οποίες ακολουθούν το νηστίσιμο μοτίβο των ακολουθιών (services) που αναφέρονται ως «ημέρες με Αλληλούια». Αυτό το θέμα της «νηστίσιμης χαράς» απαντάται επίσης σε πολλούς από τους ύμνους του Τριωδίου, όπως το στιχηρό το οποίο αρχίζει με τις λέξεις: «Η νηστίσιμη Άνοιξη έχει ξημερώσει!…» (Ακολουθία του Εσπερινού, Απόστιχα, την Τετάρτη της Εβδομάδας του Τυροφάγου ή Τυρινής) και «Τώρα είναι η εποχή της μετάνοιας· ας αρχίσουμε με χαρά, Ω αδελφοί…» (Όρθρος, Δεύτερος Κανών, Ωδή 8, την Δευτέρα της Εβδομάδας του Τυροφάγου ή Τυρινής).

Οι πράξεις των μετανοιών κατά τη διάρκεια των ακολουθιών επίσης πληθαίνουν. Μια προσευχή που χαρακτηρίζει τις νηστίσιμες ακολουθίες είναι η Ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, η οποία λέγεται σε κάθε ακολουθία τις καθημερινές, συνοδευόμενη από πλήρεις μετάνοιες. Η Ευχή του Αγ. Εφραίμ έχει ως εξής:

«Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας καὶ ἀργολογίας μή μοι δῷς.

Πνεῦμα δὲ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ.

Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα, καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

Η δημόσια ανάγνωση των Ιερών κειμένων αυξάνεται κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Το Ψαλτήριον (η Βίβλος Ψαλμών), το οποίο κανονικά διαβάζεται εξ ολοκλήρου μια φορά την εβδομάδα, διαβάζεται εξ ολοκλήρου δύο φορές κάθε εβδομάδα για έξι εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα. Αναγνώσεις από την Παλαιά Διαθήκη αυξάνονται επίσης, με τα βιβλία της Γενέσεως, Παροιμίαι και Ησαΐας να διαβάζονται σχεδόν στην ολότητά τους κατά την Έκτη Ώρα και στην Ακολουθία του Εσπερινού (κατά την Εβδομάδα του Τυροφάγου ή Τυρινής, τα αναγνώσματα σε αυτές τις ακολουθίες λαμβάνονται από τους Ιωήλ και Ζαχαρία, ενώ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας είναι από την Έξοδο, τον Ιεζεκιήλ και τον Ιώβ). Εξαιρετικά, κατά τις εργάσιμες ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής δεν υπάρχει δημόσια ανάγνωση των Επιστολών ή του Ευαγγελίου. Αυτό συμβαίνει διότι αυτά τα αναγνώσματα είναι μέρος της Θείας Λειτουργίας, η οποία δεν εορτάζεται κατά τις εργάσιμες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Υπάρχουν, ωστόσο, Επιστολές και Ευαγγέλια που καθορίζονται για κάθε Σάββατο και Κυριακή.

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, η εκκλησία θυμάται συχνότερα στην προσευχή της τους νεκρούς της (κεκοιμημένους), όχι μόνο υπενθυμίζοντας τον πιστό τη δική του θνητότητα, συμβάλλοντας έτσι στο αίτημα για μεταμέλεια, αλλά και τη χριστιανική του υποχρέωση για ελεημοσύνη στην προσευχή υπέρ των κεκοιμημένων. Το πρώτο Σάββατο που είναι αφιερωμένο στη μνήμη των νεκρών, είναι αυτό πριν την Κυριακή της Απόκρεω, την τρίτη δηλαδή Κυριακή του Τριωδίου, μιας περιόδου που προηγείται της Μεγάλης Σαρακοστής. Το δεύτερο Σάββατο είναι αυτό πριν την Α΄ Κυριακή της Μ. Σαρακοστής. Τα Σάββατα αυτά λόγω της ιδιαίτερης σημασίας τους, ονομάζονται για το λόγο αυτό και «Ψυχοσάββατα».

Το Σάββατο την Εβδομάδα των Απόκρεω
Το πρώτο Σάββατο της Μεγάλης Σαρακοστής
Το τρίτο Σάββατο της Μεγάλης Σαρακοστής
Το τέταρτο Σάββατο της Μεγάλης Σαρακοστής
Επιπλέον, η Λιτή (Litya),μια σύντομη προσευχή υπέρ των κεκοιμημένων, που πραγματοποιείται τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εφόσον δεν υπάρχει άλλη μεγάλη εορτή εκείνη την ημέρα.

Επειδή η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής δεν είναι σταθερή, καθώς η αρχή της ποικίλει από έτος σε έτος, πρέπει να γίνουν κάποιες ρυθμίσεις για διάφορες ημέρες σημαντικών εορτών σύμφωνα με το Ορθόδοξο εορτολόγιο (Μηναίον) οι οποίες εορτάζονται κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Όταν αυτές οι εορτές συμπέσουν σε καθημερινή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η κανονική ροή των ακολουθιών της Μ. Τεσσαρακοστής διακόπτεται προσωρινά για να εορταστούν με επισημότητα.

Η πιο σημαντική από αυτές τις σταθερές εορτές είναι η Μεγάλη Εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25 Μαρτίου), η οποία θεωρείται ότι είναι τόσο σημαντική ώστε ουδέποτε μετακινείται, ακόμα και αν συμπέσει με την Κυριακή του Πάσχα (ένα σπάνιο και ιδιαίτερο περιστατικό, το οποίο είναι γνωστό ως Κύριο-Πάσχα). Η νηστεία επίσης μετριάζεται και οι πιστοί επιτρέπεται να καταναλώσουν ψάρι (εκτός και αν είναι Μεγάλη Παρασκευή ή Μεγάλο Σάββατο). Ενώ, σε άλλες καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, δεν επιτρέπεται κανένας εορτασμός με τέλεση της κανονικής Θείας Λειτουργίας, κατά την εορτή του Ευαγγελισμού τελείται η Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ακόμα και αν η ημέρα συμπίπτει με τη Μεγάλη Παρασκευή.

Όταν η εορτή του πολιούχου αγίου της ενορίας ή της Μονής συμπέσει με καθημερινή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, δεν τελείται άλλη λειτουργία (εκτός από αυτήν των Προηγιασμένων), αλλά το ψάρι επιτρέπεται στο γεύμα. Σε ορισμένες εκκλησίες, η εορτή του πολιούχου μεταφέρεται στο πλησιέστερο Σάββατο (αποκλειομένου του Σαββάτου του Ακάθιστου) ενώ σε άλλες εκκλησίες, εορτάζεται την ίδια ημέρα της εορτής.

Όταν κάποια άλλη σημαντική εορτή, συμπίπτει με μια ημέρα καθημερινή, όπως η Πρώτη και η Δεύτερη Εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του Ιωάννη του Προδρόμου (24 Φεβρουαρίου), των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων (9 Μαρτίου) κλπ., συνήθως συνδυάζεται με την καθιερωμένη λειτουργία των Προηγιασμένων ενώ επιτρέπονται στο γεύμα, τόσο το κρασί όσο και το λάδι.

Ασχέτως από την κατάταξη της εορτής που εορτάζεται, οι ύμνοι της Μ. Τεσσαρακοστής, που περιέχονται στο Τριώδιο ουδέποτε παραλείπονται, αλλά πάντοτε ψάλλονται στο σύνολό τους, ακόμη και κατά την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Τα Σάββατα, τις Κυριακές και μια σειρά από καθημερινές κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τα λειτουργικά κείμενα του Τριωδίου, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για τον εορτασμό του εορταζόμενου Αγίου από το Μηναίον. Για να μην ξεχαστούν εντελώς οι ακολουθίες τους, ένα τμήμα από αυτές (οι κανόνες τους στον Όρθρο και στα στιχηρά τους τροπάρια από το «Κύριε εκέκραξα …» στους Εσπερινούς) ψάλλεται στο Μέγα Απόδειπνον.

 

 

 

πηγή : Βικιπαίδεια